در فرشته‌های کاغذی این هفته می‌خوانیم:
• در نهایت قهرمان فروتن چه کسی بود؟ / معرفی رمانی از ماریو وارگاس یوسا/ عاطفه اسدی
• مقدمه‌ای عالی برای ورود به جهان فلسفه/ معرفی کتابی از مارک بی وودهاوس/ علی قربانی
همچنین در این ستون قبلاً کتابهای «در ستایش نامادری» و «قصه‌گو» از یوسا معرفی شده‌اند.
«قهرمان فروتن» با عنوان اصلی The discreet hero، کتابی است نوشته‌ی ماریو وارگاس یوسا که در سال ۲۰۱۳ منتشر شده است. من این کتاب را با ترجمه‌ی «منوچهر یزدانی» خواندم. منتشرشده توسط نشر چشمه، ۱۳۹۳.
در سه روایت که موازی و پابه‌پای هم پیش می‌روند و با فصل‌بندی از یکدیگر تفکیک شده‌اند، این سه ماجرا دنبال می‌شوند:
• ماجرای فلیسیتو یاناکه؛ مالک یک شرکت حمل و نقل بزرگ که یک گروه برایش نامه‌هایی تهدیدآمیز جهت اخاذی ارسال می‌کنند؛
• ماجرای اسماعیل کاررا؛ رئیس شرکت بیمه که در آستانه‌ی نود سالگی دلیل محکمی برای ازدواج با خدمتکار جوانش دارد؛
• ماجرای دون‌ریگوبرتو و پسرش که معتقد است یک مرد عجیب و غریب، هر وقت تنهاست بر او ظاهر می‌شود.
در هر فصل، یکی از روایت‌ها به‌ترتیب به‌طور جداگانه پیش می‌رود و در نقطه‌ای که تعلیق به اوج خود می‌رسد، داستان نیمه‌کاره می‌ماند. اینکه این روایت‌ها چگونه و چطور به هم می‌رسند یا نمی‌رسند را اگر بنویسم داستان کتاب را لو داده‌ام. اما نیازی به اشاره نیست که یوسا در استفاده از فرم موازی و تکنیک گفتگو در گفتگو و عوض کردن صحنه لابه‌لای خطوط، چقدر استاد است.
در این رمان، تعلیق‌ها و استفاده از فرم موازی باعث شده که حال و هوایی جنایی و کارآگاهی هم به کتاب بخشیده بشود. یعنی نه اینکه با یک رمان کارآگاهی مواجه باشیم که جرم و جنایت مبنای داستان‌پردازی آن باشد، اما شیوه‌ی تعلیق و رمزگشایی به خوبی این حس را در سراسر رمان پراکنده کرده است. جوری که حتی ترجمه‌ی نه‌چندان خوب آقای منوچهر یزدانی هم خوشبختانه نتوانسته این حس را کاملاً نابود کند.
درباره‌ی ترجمه‌ی کتاب، خیلی جاها به نظرم مترجم بدترین معادل‌های ممکن را انتخاب کرده است. مثلاً «زیربته»! یکی از کلمات پرتکرار در کتاب است. احتمالاً به معنی بچه‌ای که معلوم نیست پدرش کیست. این فقط یک مثال کوچک است از شیوه‌ی انتخاب واژه‌های خودساخته یا سخت و کمتراستفاده‌شده توسط مترجم. نمی‌توانم بگویم ترجمه من را آزار داد، اما موردعلاقه‌ام هم نبود و به نظرم به یک ویرایش اساسی حداقل در سطح معادل‌یابی نیاز داشت.
خواننده‌ی آشنا با کارهای یوسا، شخصیت‌های اصلی و فرعی آشنایی را در این کتاب پیدا خواهد کرد. مثلاً دون ریگوبرتو و خانواده‌اش که در کتابهای «در ستایش نامادری» و «خاطرات دون ریگوبرتو» آن‌ها را شناخته‌ایم، در این کتاب هم حضور دارند.
در مقایسه با کارهای سخت و پیچیده‌ی یوسا که مرکزیتی عمدتاً سیاسی دارند، این رمان به نظر من هم به لحاظ موضوعی و هم تعدد شخصیت‌‌ها و پردازش آن‌ها، متفاوت‌تر و ساده‌تر است. البته نقدهای اجتماعی همچنان جایگاه خودشان را در کتاب دارند و عملاً پس‌زمینه‌ی داستان را ساخته‌اند، اما شاید اولین باری بود که من برای خواندن یوسا نیاز به یادداشت برداشتن و به ذهن سپردن اسامی نداشتم. و این مسئله شاید علاوه‌بر ساده‌تر بودن رمان، به داشتن شناخت و پیش‌زمینه از نویسنده هم بستگی داشته باشد.
من فکر می‌کنم یوسا در این کتاب به شکل‌های مختلف، با استفاده از مطرح کردن چالش‌های پدر – پسری، نسل قدیم و جدید را در مقابل یکدیگر قرار می‌دهد. و حس می‌کنم ناامیدی از نسل جدید به‌عنوان آدم‌های مفید، شاید یکی از پیام‌هایی باشد که کتاب منتقل می‌کند. اما اینکه قهرمان فروتن در نهایت چه کسی یا تفکری بود؟ سؤالی است که دوست دارم با آدم‌هایی که کتاب را خوانده‌اند درباره‌اش حرف بزنم.
و البته که کتاب را پیشنهاد می‌کنم.
● عاطفه اسدی ●
◾️◾️◾️◾️◾️◾️◾️◾️◾️◾️◾️◾️◾️◾️
کتاب «به جهان فلسفه خوش آمدید» نوشته‌ی مارک بی وودهاوس با ترجمه‌ی میلاد ربیعی مقدمه‌ای عالی برای فلسفه است که هم مروری کلی از این رشته و هم توصیه های عملی، هم برای مبتدی‌ها و هم برای اهل فن ارائه می‌دهد.
یکی از نقاط قوت کتاب وودهاوس توانایی او در بیان اهمیت فلسفه به روشی واضح و قابل دسترس است. او نشان می‌دهد که فلسفه فقط یک کار آکادمیک نیست، بلکه شیوه‌ای برای تفکر درباره جهان است که می‌تواند کاربردهای واقعی در زندگی و همچنین حوزه‌های مختلف دیگر داشته باشد. با اینکه این کتاب در اصل برای دانشجویان فلسفه نوشته شده، به قدری ساده و روان است که می‌تواند نظر هر مخاطبی را جلب کند.
علاوه بر این، او اذعان می کند که فلسفه و فهم متون و ایده‌های پیچیده‌ی فلسفی می‌تواند برای تازه کارها دشوار باشد. برای مقابله با این موضوع، او چندین پیشنهاد و تکنیک ارزشمند برای نزدیک شدن به خوانش فلسفی، مانند یادداشت برداری و تحقیق و گفتگو با دیگران ارائه می‌دهد.
با اینکه وودهاوس بررسی جامعی از همه‌ی موضوعات فلسفی ارائه نمی‌کند، زمینه‌ی ارزشمند و محکمی برای کاوش بیشتر در این موضوع فاهم کرده است. خوانندگان می‌توانند از دانش بنیادی به دست آمده از این کتاب برای عمیق‌تر کردن درک خود از فلسفه و کاوش در زمینه‌های تخصصی‌تر استفاده کنند. این کتاب فصل‌هایی را به خوانش و نگارش فلسفی، فهم فلسفه، و مهمتر از آن فلسفه‌ورزی اختصاص داده است و با تمریناتی که در انتهای بیشتر فصل ها آورده شده، موضوعات مورد نظر را به خوبی برای مخاطب جا می‌اندازد.
به طور کلی، «به جهان فلسفه خوش آمدید» منبع ارزشمندی برای همه‌ی افرادی است که به فلسفه علاقه دارند، خواه تازه وارد جهان فلسفه شده‌اند یا به دنبال تعمیق درک خود از فلسفه هستند؛ همچنین برای اساتیدی که به دنبال کتابی مناسب برای تدریس هستند. سبک نوشتاری واضح و جذاب وودهاوس، همراه با توصیه‌ها و بینش‌های عملی او، این کتاب را برای کسانی که به دنبال کشف دنیای شگفت‌انگیز فلسفه هستند، ضروری می‌سازد.
● علی قربانی ●
