بخشی از سخن سردبیر، «دلیل دال»:
ادبیات و نقاشی از دیرباز با هم ارتباطی تنگاتنگ داشته‌اند. تصویرگری در آثار کلاسیک ادبی، ترکیب شعر و نقاشی (یا داستان و نقاشی) در کتابهای مصور کودکان، پرده‌خوانی و فرهنگ نقالی، شعر کانکریت و… فقط جلوه‌هایی کوچک از ترکیب این دو هنر هستند. ظهور جلوهای دیگر از هنر سوم (هنرهای ترسیمی)، یعنی عکاسی، نه تنها این ترکیب و ارتباط را کمرنگ نکرد، بلکه استفاده از عکس مناسب به همراه شعر یا داستان، یکی از دل‌مشغولی‌های نشریات ادبی شد. عکسهایی که نه تنها به جلوه‌ی بصری صفحات نشریات می‌افزودند، که گاهی برای درک بهتر اثر و لایه‌های معنایی آن به یاری مخاطب می‌شتافتند. ترکیب هنر عکاسی و ادبیات خیلی زود به کتابهای منتشرشده نیز راه یافت. از بیوگرافی‌ها و آثار تحقیقی که چاپ عکس در لابلای صفحات آنها نقش مهمی در مستند کردن مطالب داشت، تا رمانها و مجموعه‌شعرهایی که ادعا داشتند عکسهای منتشرشده در آنها بخشی از اثر ادبی بوده و جزئی از شعر یا داستان به‌چاپ‌رسیده است. اتفاقی که در ادبیات فارسی هم در دو قالب «شعر آزاد» و «غزل پستمدرن» بارها رقم خورده است و شاهد چاپ مجموعه‌های عکس-شعر بسیاری در این دو قالب بوده‌ایم.
شماره‌ی اخیر مجله‌ی ما که «دال» نام دارد، تجربه‌ای دیگر برای نزدیک کردن این دو هنر و هنرمندان این دو حوزه است. ما ابتدا به سراغ سه عکاس مطرح جوان رفتیم و از آنها درخواست کردیم که یکی از عکسهای مفهومی خود را در اختیار ما قرار دهند. در انتخاب این عزیزان سعی ما بر آن بود که هنرمندانی انتخاب شوند که از لحاظ تکنیکی و موضوعی در فضاهای متفاوتی کار کنند. خوشبختانه هر سه هنرمند گرامی با روی باز از این پیشنهاد استقبال کردند و پس از بررسی‌های بسیار و لحاظ کردن نکات مختلف، سه عکسی که در این شماره می‌بینید انتخاب شد. پس از انتخاب عکسها، در شبکه‌های اجتماعی و پیج اختصاصی مجله در اینستاگرام فراخوانی منتشر کردیم و از هنرمندان عزیز خواستیم که آثار خودشان را در قالب شعر، داستان و ترانه برای ما ارسال کنند. آثاری که با الهام از یکی از این عکسها نوشته شده و ارتباطی ناگسستنی با یکی از این تصاویر داشته باشد. خوشبختانه در زمانی کوتاه، تعداد زیادی اثر به ایمیل مجله ارسال شد که نشانه‌ی اعتماد شما به نشریه‌ی ما و راهی است که در هنر مستقل پیش گرفته‌ایم، اما در هنگام انتخاب آثار ما مجبور شدیم تعداد زیادی از آثار را حذف کنیم که دلیل این اتفاق به‌طور اجمالی از این قرار است:
الف- بعضی از آثار برای عکسهای ارائه شده و با الهام از آنها نوشته نشده بودند و قبل از فراخوان ما در جایی به چاپ رسیده بودند. درواقع بعضی از هنرمندان، از میان آثار قدیمی‌شان، اشعار و داستان‌ها و ترانه‌هایی را برای ما فرستاده بودند که به نظرشان از لحاظ محتوایی تا حدی به عکسها مرتبط بودند. گاهی این آثار بسیار زیبا بودند، اما هدف ما از انتشار این شماره را برآورده نمی‌کردند؛ که با افسوس بسیار مجبور به حذف آنها شدیم.
ب- بعضی از آثار از لحاظ کیفی سطح بسیار پایینی داشتند.
ج- بعضی از آثار، ارتباط مفهومی کمی با عکسها داشتند و حداقل گروه ویراستاری نشریه نتوانست این پیوند و ارتباط را دریافت کند.
د- بعضی از آثار دارای مشکلات تکنیکی در ارسال بودند. مثلاً به‌صورت فایل Word فرستاده نشده بودند یا نام خالق اثر به‌طور کامل درج نشده بود یا متأسفانه پس از پایان مهلت ارسال آثار، فرستاده شده بودند.
درنهایت پس از جلسات بسیار بحث و گفتگو، آثاری که در این شماره می‌بینید انتخاب شدند. آثاری زیبا و خواندنی که نشان می‌دهد چگونه یک عکس می‌تواند الهام‌بخش اندیشه‌ها و فرم‌هایی گوناگون در ادبیات باشد. هرچند بی‌شک جای بسیاری از شما در این شماره خالی است و امیدواریم با حضور آنها که به هر علتی در این شماره حضور ندارند، نشریه‌های بعدی ما از این نیز پربارتر باشد.
در انتها لازم است از طرف هیئت تحریریه تشکر کنم از استقبال بی‌نظیر شما از شماره‌ی قبلی ما (نشریه‌ی «ژ»). صدها استوری و پست در حمایت از مجله‌ای که بی‌هیچ حاشیه و پیشوند و پسوندی به ادبیات و هنر حرفه‌ای می‌پردازد، چیزی نیست که بشود به‌راحتی از آن گذشت. و انتشار زیرزمینی این منتخب از ادبیات امروز به‌صورت چاپی (در ایران) نشانگر آن بود که ادبیات واقعی، فراتر از سانسورها و یارکشی‌ها، همواره راه خود را پیدا خواهد کرد. همچنین به اطلاع شما مخاطبین و هنرمندان گرامی می‌رسانم که شماره‌ی بعدی مجله که «تشدید» نام دارد به «آثار ترجمه‌شده از زبان‌های غیرفارسی» اختصاص خواهد داشت. از همینجا از تمام مترجمین عزیز دعوت میکنم که آثار خود را در حوزه‌های شعر، داستان و ترانه (به همراه متن اصلی اثر) برای ما ارسال کنند تا در شماره‌ی بعدی مجله، میزبان این آثار باشیم. راه‌های ارتباطی ما هم مثل همیشه اینستاگرام و ایمیل مجله هستند که در شناسنامه‌ی مجله میتوانید آنها را پیدا کنید. باز هم از شما تشکر میکنم که در این چند سال که در کنارتان بوده‌ایم هرگز ما را تنها نگذاشته‌اید. این مجله متعلق به شما و آثار زیبای شماست و قرار است تا عمری و توانی باقی است صدایی مستقل برای ادبیات فارسی باقی بماند.
برای دانلود این گاهنامه، روی لینک زیر کلیک کنید:
شماره‌های قبلی گاهنامه:
گاهنامه‌ی «میم» (شماره‌ی اول) – نسخه‌ی ویندوز – نسخه‌ی موبایل
گاهنامه‌ی «جیم» (شماره‌ی دوم)
گاهنامه‌ی «لاف» (شماره‌ی سوم)
گاهنامه‌ی «ژ» (شماره‌ی چهارم)
