در سینماسایه‌های این هفته، همراه شما خواهیم بود با:
● معرفی فیلم Poor things به کارگردانی یورگوس لانتیموس/ محمد مهدی‌زاده
● معرفی فیلم Challengers به کارگردانی لوکا گوادانینو/ عباس اصغرپور
فیلم سینمایی Poor Things به کارگردانی یورگوس لانتیموس، در ژانر کمدی-فانتزی و محصول سال ۲۰۲۳ است.
از بازیگران این فیلم ۱۴۱ دقیقه‌ای، می‌توان به اما استون، مارک رافلو، ویلم دفو، رامی یوسف، کریستوفر ابوت و جراد کارمایکل اشاره کرد.
بِلا، جوانی از دوره ویکتوریا اقدام به خودکشی می‌کند اما طی فرایندی عجیب توسط دانشمندی عجیب‌تر، از مرگ نجات می‌یابد و طعمه‌ی آزمایش او می‌شود ولی هویت گذشته‌اش کاملاً نیست و نابود می‌شود.
وقتی بِلا تصمیم به ماجراجویی می‌گیرد، فیلم وارد فاز جدیدی از ابعاد جذاب خودشناسی او می‌شود و…
این فیلم بر پایه رمانی به همین نام از آلاسدایر گری چاپ سال ۱۹۹۲ است. «بیچارگان» اولین بار در سپتامبر ۲۰۲۳ در هشتادمین جشنواره‌ی بین‌المللی فیلم ونیز به نمایش درآمد که در آنجا برنده‌ی جایزه‌ی شیر طلایی شد و در دسامبر ۲۰۲۳ به‌وسیله‌ی سرچلایت پیکچرز در ایالات متحده اکران شد.
«بیچارگان» نقدهای مثبتی دریافت کرد و از سوی انستیتوی فیلم آمریکا و هیئت ملی بازبینی فیلم، یکی از ۱۰ فیلم برتر سال نام گرفت.
«بیچارگان» چهار جایزه در مراسم اسکار، پنج جایزه در مراسم بفتا و دو جایزه در مراسم گلدن گلوب برنده شد و در هر سه مراسم، استون جایزه بهترین بازیگر زن را دریافت کرد.
هزینه ساخت این فیلم، ۳۵ میلیون دلار بوده و تا این لحظه حدود ۱۲۰ میلیون در سرتاسر جهان فروش داشته است!
بیچارگان؛
لانتیموس، لانتیموس است…!
لانتی‌موسی که لانتیموس نباشد، «لانتیموس» نیست…!
کسی که می‌تواند با ایده‌های انتزاعی، عمیق، متفکرانه با روح و روان مخاطبش بازی کند و در عین حال زبان و روایت طناز خودش را هم از دست ندهد.
دروغ چرا؛ بیچارگان آنچنان ایده‌ی ناب و خارق‌العاده‌ای نداشت. نه این که بگویم در سینمای جهان پر است از فیلم‌های خوب این‌چنینی، نه. لانتیموس باید با خودش و فضای ذهنی دیوانه‌وار خودش مقایسه شود. اکثر فیلم‌های او حول و حوش همین محور می‌چرخند، فقط هر بار از زاویه دید جدیدی، مورد مد نظرش را به مخاطب نشان می‌دهد.
در فوتبال، وقتی بازیکنان فوق ستاره به تمام عناوین فردی و تیمی می‌رسند یک گزینه‌ی جذاب پیش رو دارند؛ «لیگ‌های ضعیفی که به خاطر جنبه تبلیغاتی با پولی بسیار بالا آنها را به خدمت می‌گیرند»…!
به عنوان کسی که مخاطب سینمای لانتیموس است، می‌توانم بگویم این فیلم نه طنز به شدت تلخ Lobster را داشت (چه بسا که طنز شیرین و جذابی هم داشت) و نه خشکی و لایه‌های فلسفی و روانشناختی DogTooth را. نه آنچنان برای مخاطب خصوصی دنیای خودش فیلم ساخته بود و نه آنچنان برای مخاطب عام‌پسند؛ اما ارتباط مثال فوتبال بالا و لانتیموس به نظرم در این است که لانتیموس می‌خواهد با عامه‌‌ی مردم آشتی کند، اسمش به خانه‌ی همه برسد و البته؛ پول پارو کند!
فرق این فیلم با فیلم‌های قبلی که از او دیده بودم در جلوه‌های ویژه، رنگ و لعاب چشم نواز، طراحی صحنه و لباس عالی و البته؛ اِما استون است!
اِما استونی که اگر نبود شاید این فیلم هم با فیلم‌های دیگر لانتیموس در یک سطح قرار می‌گرفت.
اما یک چیز متفاوت بود؛ این بار طعنه لانتیموس به هستی و بشر محکم‌تر بود. در خلال جریانات جذابی که بِلا برای خودشناسی تجربه می‌کند، یک حرف در لایه‌های زیرین فیلم نمایان می‌شود و آن هم این است که انسان در ابعاد هستی تقریبا هیچ‌چیز نیست ولی همه چیز می‌خواهد!
نمادگرایی‌های فیلم هم محشر است. از شخصیت گاد که در جایگاه یک خالق بی‌رحم است (که من را یاد شخصیت جان مریک در فیلم Elephant Man انداخت) و اسم معنادارش، تا کشتی مرموزی که مخاطب از سرانجامش اطمینانی ندارد. که شاید اشاره‌ای به حامل لغزند‌ه‌ای که انسان‌ها را به ناکجا می‌برد باشد.
بیچارگان در نگاهی بدبینانه، برای من مخلوط و نسخه‌ای تکامل‌یافته از فیلم‌های Lobster و DogTooth است به علاوه‌ی اِما استون.
همان نگرش، همان نوع روایت و همان دایره معنایی لانتی‌موسی!
چقدر هم من را یاد فیلم Men&Chicken توماس ینسن انداخت!
همچنین دوست داشتم در مورد بُعد علمی ماجرا (چگونگی جابه‌جایی و پیوند مغز نوزاد و انسان بالغ) توضیحاتی (حتی بدون اعتبار علمی) وجود می‌داشت تا به نوعی به ایجاد یک آشنایی‌زدایی و مقایسه با واقعیت به مخاطب کمک کند. ولی لانتیموس است دیگر. همین است که هست.
پایان‌بندی فیلم هم مثل همیشه، برایتان یک سورپرایز ویژه با قارچ و پنیر اضافه کنار گذاشته است. مفهومی که از ابتدای فیلم پروش یافته، در بخش پایانی همراه با بِلا به اوج پختگی می‌رسد و به انسان امروزِ دنیای مدرن گوشزد می‌کند که اگر با همین توان کم، تلاشی برای فهمیدن حداقلی چیزها نکند، فرقی با چهارپایان ندارد…!
با این که به نظرم «بیچارگان» بهترین و کامل‌ترین نسخه یورگوس لانتیموس است ولی حقیقتاً با شوقی که برای دیدن فیلم جدیدش داشتم و تعاریف زیادی که از آن شنیده بودم، انتظارم کمی بالاتر از این‌‌ها بود اما به هرحال به نظرم این فیلم، بدون شک بین ۵ فیلم برتر ۲۰۲۳ است و دیدنش را پیشنهاد می‌کنم.
● محمد مهدی‌زاده ●
◾️◾️◾️◾️◾️◾️◾️◾️◾️◾️◾️◾️◾️◾️
فیلم سینمایی Challengers به کارگردانی Luca Guadagnino و محصول سال ۲۰۲۴ است.
این سومین فیلمی است که از «لوکا گوادانینو» می‌بینم و به نظر من پخته‌ترین فیلمش است. چلنجرز درواقع یک فیلم ورزشیِ رمانتیکِ آمریکایی است.
داستان فیلم راجع‌به دو دوست تنیسور است که از کودکی تنیس حرفه‌ای را باهم شروع کرده‌اند و در یکی از مسابقات که تنیس دو به دو است، قهرمان می‌شوند و در آنجا با یک دختر تنیسور که مهارت ویژه‌ای در این ورزش دارد آشنا می‌شوند و هر دو آنها جذب او می‌شوند. آنها تصمیم می‌گیرند با او بیشتر آشنا شوند و این آشنایی روابط چندین‌ساله‌ی آنها را وارد فاز جدیدی می‌کند.
فیلم، ریتم قابل قبولی دارد و محتوا و فرم اکثراً در یک چهارچوب به یکدیگر کمک می‌کنند تا مخاطب بتواند لذت کافی را ببرد. همچنین کارگردانی بسیار خوب این اثر، در کیفیت آن تاثیر قابل توجهی داشته است و شاید بیشترین نکته‌ی مثبت فیلم همین کارگردانی‌اش باشد. فیلمبرداری، قاب‌بندی‌ها و مخصوصاً تدوین فیلم از نکات قابل قبول دیگر فیلم هستند.
شاید تنها نقطه‌ی ضعف فیلم، گره‌های داستانی آن باشد؛ اینکه مخاطب گره خاصی را در فیلم پیدا نمی‌کند و شاید محتوای فیلم گاهی از فرم جا می‌ماند.
فیلم موضوعاتی مثل موفقیت، دوستی، ابعاد مختلف خیانت، سقوط، رویا، حسادت، و بُعدهای مختلف عشق را نشان می‌دهد و به چالش می‌کشد.
قسمت‌هایی از کارگردانی فیلم و مخصوصاً موزیک متن من را یاد سکانس‌هایی از آثار «گاسپار نوئه»، مخصوصاً فیلم climax انداخت و شاید واقعاً از آن الهام گرفته شده باشد.
در نهایت فیلم را پیشنهاد می‌کنم و فکر می‌کنم در آینده از گوادانینو خبرهای بیشتری خواهیم شنید.
● عباس اصغرپور ●
