معرفی نمایشنامهی «قتل غیر عمد»، نوشتهی کوبو آبه و ترجمهی فردین توسلیان
پویا خازنی اسکویی
شاید درکِ مسئله برای کسی که بومی این جزیره نیست سخت باشه…
کوبو آبه (1993-1924) نویسنده، فیلمنامه نویس، نمایشنامهنویس و عکاس ژاپنیست که نثرش در جوامع غربی بیشتر با کافکا مقایسه میشود. او یکی از نویسندگان دوران پس از جنگ ژاپن است که تحت تاثیر آن فضا، و الهام گرفته از مکاتب و تفکرات روز ادبی دنیای غرب، به آفرینش ادبی پرداخته. نویسنده ای که بیتردید شهرت جهانیاش را مدیون اقتباس سینمایی هیروشی تشیکاهارا، فیلمساز ژاپنی، از رمان «زن در ریگ روان» و جوایز بین المللی کسب شده توسط آن است. اتفاقی که دلیل روی آوردن مخاطبان به ترجمه این اثر و آثار دیگر وی گردید، و پس از آن هم تب ِنقد و بررسی قلماش را شکل داد.
مانند دیگر نویسندگان شرقی عصر مدرنیته، آثار کوبه آبه نیز در مقام قیاس با آثار برجسته غرب قرار گرفت و اکثریت منتقدان، او را تحت تاثیرفلسفه اگزیستانسیالیسم و سبکش را ملهم از آثار کافکا می دانستند. اما دنیای هنرمندان آسیای شرقی، فارغ از تاثیر پذیریها از مطالعات ادبیات روز، همواره دارای استقلال شخصیتی خاصیست که شاید در سینما و موسیقی، به علت کثرت آثار، به مراتب بیشتر به چشم میآید. در میان نویسندگان نیز می توان با قیاس ایدههای شکل گیری داستان، و فرم آن، به این مهم دست یافت. ممکن است کوبو آبه در مضمون نوشتهها همان دغدغه ها را بیان کند، اما نوع بیاناشْ رنگ و بوی خاص نگاه هنرمندان شرق را دارد.
نمایشنامهی «قتل غیر عمد» یکی از آثاریست که با عنوان «سه نمایشنامه» منتشر شدهاست. او در این نمایشنامه به واکاوی ارتباط فرد با جمع، نظام طبقاتی، نافرمانی مدنی و دغدغههای همیشگیاش میپردازد. نگاهی که در بستر یک کنش اجتماعی، به بیان فلسفهی وجود میپردازد. سبک آبه در نمایشنامهها استفاده دقیق از مدیومِ تئاتر برای انتقال مفاهیم است. در واقع او علاوه بر کار بر روی گفتوگوها، از میزانسن، نور، بازیها و صحنه نیر مدد میطلبد تا فضاسازی مورد نظرش را پیاده کند. اتفاقی که همراه با رواج تئاتر مدرن در شرقِ دور، پس از جنگ جهانی دوم، شکل گرفت. ضمن آنکه نهیلیسم جاری در تفکر نویسنده نیز در تمام اثر جاریست؛ قضاوتها زیر سؤال میروند و شخصیتها به اتفاق خاکستری اند.
مخلص کلام آن که کوبو آبه تجلیِ تفکری مدرن در دل داستانپردازیست. برای اون تفکر و قصه دارای اهمیت یکسانیاند و این مطلب در دل داستانهای او نهفته است. بهعلاوه روح زیباییشناسی شرقی نیز در آثار او واضح و مبرهن است.
این نمایشنامه با ترجمهی «فردین توسلیان» و توسط انتشارات «کتابفانوس» در مهر 96 به چاپ رسیدهاست.
